Nội dung chính bài Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

A. Ngắn gọn những nội dung chính

1. Ngắn gọn kiến thức trọng tâm

• Nghị luận về một tư tưởng đạo lí là quá trình kết hợp những thao tác lập luận để làm  rõ những vấn đề tư tưởng, đạo lí trong cuộc đời.

B. Nội dung chính cụ thể

1. Khái niệm

• Nghị luận về một tư tưởng đạo lí là quá trình kết hợp những thao tác lập luận để làm  rõ những vấn đề tư tưởng, đạo lí trong cuộc đời.

2. Các bước tiến hành 

Bước 1: giải thích tư tư tưởng , đạo lí.

Cần giải thích các từ ngữ, thuật ngữ, khái niệm, nghĩa đen, nghĩa bóng (nếu có); rút ra ý nghĩa chung của tư tưởng, đạo lý; quan điểm của tác giả qua câu nói (thường dành cho đề bài có tư tưởng, đạo lý được thể hiện gián tiếp qua câu danh ngôn, tục ngữ, ngạn ngữ…).

Bước 2: Bàn luận

Phân tích và chứng minh các mặt đúng của tư tưởng, đạo lý (thường trả lời câu hỏi tại sao nói như thế? Dùng dẫn chứng cuộc sống xã hội để chứng minh. Từ đó chỉ ra tầm quan trọng, tác dụng của tư tưởng, đạo lý đối với đời sống xã hội).

Bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề : bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến tư tưởng, đạo lý vì có những tư tưởng, đạo lý đúng trong thời đại này nhưng còn hạn chế trong thời đại khác, đúng trong hoàn cảnh này nhưng chưa thích hợp trong hoàn cảnh khác.

Bước 3: Mở rộng.

Mở rộng bằng cách giải thích và chứng minh, đào sâu thêm vấn đề, lật ngược vấn đề: phủ nhận hoặc công nhận vấn đề, cần đưa ra lí lẽ để khẳng định vấn đề đúng hay sai.

Trong các bước mở rộng ,tuỳ vào từng trường hợp và khả năng của mình mà áp dụng cho tốt ,không nên cứng nhắc.

Bước 4: Nêu ý nghĩa ,rút ra bài học nhận thức và hành động.

Đây là vấn đề cơ bản của một bài nghị luận bởi mục đích của việc nghị luận là rút ra những kết luận đúng để thuyết phục người đọc áp dụng vào thực tiễn đời sống.

Ví dụ: lập dàn ý về câu nói của nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: "Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống".

a. Mở bài

Giới thiệu, dẫn dắt vấn đề tư tưởng, đạo lí cần nghị luận.

b. Thân bài

Giải thích và bàn luận

"Lí tưởng" là cái đích tốt đẹp để con người hướng tới.   "Cuộc sống" ở trong câu nói của Lep Tôn-xtôi là chỉ giá trị sống trong cuộc đời của mỗi người.

Câu nói của Lep Tôn-xtôi nêu vai trò của lí tưởng ở hai mức độ.

"Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường": Không có lí tưởng thì hành động của con người không có phương hướng. Lí tưởng giúp cho con người không đi lạc đường

"Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống". Sống không có mục đích, không có lí tưởng, cuộc sống trở nên vô nghĩa. Có lí tưởng, con người có động lực thúc đẩy, có nghị lực để vượt qua thử thách, hướng tới mục đích sống rõ ràng, cuộc sống sẽ ý nghĩa hơn.

Suy nghĩ về vai trò của lí tưởng đối với cuộc sống của mỗi người.

Lý tưởng sống tầm thường, nhỏ bé, ích kỉ có thể làm hại cuộc đời của một người và nhiều người.

Lý tưởng sống đẹp đẽ sẽ tạo động lực cho chúng ta thực hiện những hành động đẹp, tạo nên niềm say mê sáng tạo, tạo niềm vui trong cuộc sống.

c. Kết bài

Khái quát lại vấn đề